Cliëntervaringen
Alle citaten zijn met uitdrukkelijke toestemming.
Met Rudolf heb ik tijdens de therapie een heel bijzondere band opgebouwd; ik voelde me door hem, meer dan door vroegere therapeuten, gezien, begrepen en gerespecteerd. Er was echt ruimte om met mijn weerstand om te gaan, die te erkennen en te laten zijn, en vervolgens die te doorbreken. Dit was voor mij nodig om daarna samen aan de slag te kunnen gaan met mijn hulpvraag.
Juist door het zeer persoonlijke karakter van de behandeling en Rudolfs directe, confronterende, vaak humoristische maar altijd empathische benadering, heb ik zowel mijn verleden als mijn heden meer leren accepteren en kan ik nu verder. Na jarenlange arbeidsongeschiktheid heb ik de zin en de energie om een doorstart te maken, wat ik zonder Rudolfs begrip en ondersteuning niet nu al had kunnen bereiken.
Sessions that lasted for almost two years and every time ended with a smile, feeling stronger to face everything/everyone; with kindness. Sessions that helped me adjust my life in The Netherlands, embrace and support aspects of myself, overcome fears that were blocking me to materialize my wants, and that were causing self punishment. Healing a wound does not require only a good professional but also someone you can trust, you feel he cares and you want to be with. Having that in the sessions with Rudolf opened new aspects and interpretations of my behaviour, its causes and perceptions of life around me. As of that I am able to reinvent myself for myself and that makes me responsible and free.’
‘Ik kan weer functioneren in de maatschappij. Ik ben weer zelf ‘in control’ van m’n eigen leven. Daarvoor heb ik in therapie de tools aangereikt gekregen. Ik vond prettig dat ik niet alleen aan het woord was, dat Rudolf soms dingen uit me trok. Zeker als ik vastzat in een denkpatroon. Ik heb me nooit be- of veroordeeld gevoeld en daardoor kon ik alles zeggen. Hij prikt door onzin heen en is waar nodig heel direct. Precies wat ik nodig had: open, eerlijk, direct.’
‘Ik prijs me gelukkig dat ik je gevonden heb. Ik was eerder in therapie, dus ik kan vergelijken. Ik kan zeggen, ik zie onderscheid. Ik kon verband leggen tussen fysiek en geestelijk lichaam en dat heb ik leren voelen. Daar draait het om. Contact met jezelf. Zo kwam ik tot een natuurlijke staat in mezelf. Ik leef nu veel ontspannener, en zelfs ook mijn fysieke klachten zijn afgenomen.’
‘In februari 2015 ben ik begonnen met therapie, omdat ik paniekaanvallen had. Mijn houding was oplossingsgericht en ik was steeds bezig met wat een ander wel niet van mij zou denken. In de therapie werd ik me van deze houding bewust en ik leerde wat het mij opleverde. Namelijk dat ik niet voelde en mezelf niet liet zien. Dat zorgde voor de paniekaanvallen. In de therapie leerde ik hoe belangrijk het is om te voelen. Ik leerde dat verdriet en rouw vóór verwerking en acceptatie kwamen. Voorheen sloeg ik alle stappen over en was ik alleen bezig met acceptatie van het verlies. Ook tijdens de therapie had ik steeds de neiging om dat te doen en Rudolf was daar altijd heel scherp op. Ik leerde bewust mijn gevoelens waar te nemen en deze toe te staan. Dat was voor mij ontzettend moeilijk; het bleek dat ik huilen en fouten als zwak zag en het bleek dat ik me niet veilig voelde om mijn emoties te laten zien. De angst om zwak gevonden te worden door mijn omgeving en de angst dat het niet veilig zou zijn waren mijn grootste obstakels om mijn gevoelens toe te laten en te delen. Rudolf begeleidde mij daarbij en stelde de juiste vragen. Zonder oordeel en met zijn vermogen om zaken vanuit verschillende perspectieven te bekijken luisterde hij naar mij en deelde hij zijn perspectieven met mij. Het gaf mij kracht. Na elke sessie had ik het idee dat ik lichter werd. Ik voelde me opgelucht. Ik ben dankbaar.
Ich bin 16 Monate bei Rudolf Steinberger in psychotherapeutischer Behandlung gewesen, die ich mir wünschte nach erfolgreicher Behandlung einer Infektionskrankheit und längerem Ausscheiden aus dem Arbeits- und sozialen Leben.Nach einiger Gewöhnungszeit entwickelte sich eine Therapiepartnerschaft, die ich als ehrlich, respektvoll, gleichberechtigt, kritisch und konstruktiv empfand. Dabei haben wir die meisten Fragen meiner persönlichen Situation ausführlich erörtert und Lösungsmodelle erarbeitet, die ich auch außerhalb der Therapie anwenden konnte und kann. Vermutlich werde ich deshalb den wahren Wert dieser Therapie erst über die Jahre zu schätzen wissen, und zwar jedes Mal dann, wenn ich erlernte Praktiken und Instrumente wieder erfolgreich anwenden konnte. Besonders beeindruckt hat mich Rudolfs kritische Haltung: Es wurde nichts schöngeredet, sondern klar beim Namen genannt. Dadurch wurde ich oftmals mit der unangenehmen Realität konfrontiert und habe gleichzeitig gelernt, mit ihr angemessen umzugehen. Da dies eines meiner wichtigsten Therapieziele gewesen ist, kann ich sagen, dass die Therapie erfolgreich war und möchte Rudolf herzlich dafür danken.
‘Ik heb aangeklopt bij living-history omdat ik me lusteloos voelde: moe, seksueel uitgeblust, zorgelijk, sociaal onzeker. In overleg met Rudolf ben ik na een aantal individuele gesprekken begonnen met psychotherapie in groepsverband. Het was het begin van een intensieve, soms griezelige, maar heel verrijkende ontdekkingsreis. Met circa zes verschillende mensen wekelijks mijn zorgen en gevoelens delen bleek voor mij moeilijker dan ik dacht: ik kon wel goed praten, maar wat voelde ik precies? Waarvoor schaamde ik me eigenlijk en voor wat was ik nu bang? De groep bood soms een confronterende spiegel, dan weer een steunende hand. Rudolf bood hierbij iedereen ruimte voor eigen ontwikkeling: met geduld, hartelijk begrip en waar nodig confronterende directheid. Deze therapie was voor mij geen quick fix, maar heeft de afgelopen vier jaar mijn zelf-inzicht op een organische manier laten groeien: ik weet nu beter om te gaan met angst en schaamte, herken mijn neiging tot vermijden en rationaliseren, en heb daardoor meer zorg en aandacht voor mezelf gekregen.’
Hand in hand met Rudolf: Op een grauwe dag in september stond ik voor het eerst oog in oog met Dr. Rudolf Steinberger.
Ik was een man met veel issues. Verslaafd aan de slaappillen vanwege insomnia plus nog een andere drugsverslaving die telkens om de hoek kwam kijken. Te veel jaren mijn kop in het zand gestoken. Te veel jaren met te veel stress op zak gelopen. Ik was zo moe en ik was er zo klaar mee. Ik wilde zo graag veranderen, maar ik wist niet waar ik moest beginnen. Ik wist niet hoe.
Dus daar was ik dan. Hoi Rudolf!
De eerste paar maanden was ik heel erg de kat uit de boom aan het kijken. Ik bepaalde hoe vaak ik wilde komen en mijn non-verbale gedrag was aardig gesloten. Toch wist ik, dat als ik vol zou houden, ik hier beter van zou worden.
Bij alles waar ik over praatte, verwachtte ik een antwoord met uitleg en meteen ook de oplossing. In plaats daarvan kreeg ik een vraag terug en verder niets……. En toen was het stil…. lang stil… soms ondraaglijk lang stil. Behalve in mijn hoofd, daar was een hele drumband hard vals aan het spelen.
Waarom laat Rudolf me hier zo hangen, dacht ik? Ga rechtzitten, sla die deken van je af en denk eens mee……. Tot het moment kwam, dat ik eindelijk doorkreeg dat ik zelf moest gaan nadenken, zelf moest gaan voelen en toen kwam het antwoord waardoor ik weer een deur verder was gekomen.
Deze techniek is zeer irritant, maar wel uiterst effectief.
Langzaamaan begon ik door te krijgen hoe mijn brein in elkaar zit. Van welke factoren je een flinke optater aan kan overhouden. Toen werd het interessant, want er kwam ruimte. Ik was niet meer tegen de stroom in aan het zwemmen, maar ging zo nu en dan met de stroom mee. Heel vaak zat ik ook midden in een draaikolk, maar ik wist dat dit een proces was.
Rudolf heeft me laten zien wat assertief zijn inhoud, wat familie geschiedenis met een kind kan doen. Dat alles niet de schuld is van iemand. Dat alles is en dat alles een plekje moet krijgen.
Op dat moment ben ik mede door Rudolf aan mediteren begonnen. In het begin lukte dit voor geen meter……..De gedachten in je opnemen, en als een wolk voorbij laten gaan………. Tja…. leuk tegeltje in je toilet, Rudolf…….maar het lukt me niet! Ik was mezelf zo aan het verzetten. Door het vele doen werd dit echter een heel mooi geschenk. Ik heb rust nodig, kalmte, stilte en mijn creativiteit. Al deze dingen die ik jaren niet meer gezien en gevoeld heb.
Ik ben yoga gaan doen, mindfulness, ik zing, dans en schilder.
Na twee jaar was het eindelijk tijd om afscheid te nemen. Dat was best eng. Het voelt echt alsof je iemand zijn hand twee jaar vast hebt gehouden en die dan los moet laten. Op eigen benen!
Een halfjaar geleden liep ik voor het laatst op de Visseringstraat de praktijk uit. Er is alweer veel gebeurd sinds.
Mijn vriend heeft vijf dagen in het ziekenhuis gelegen met een groot abces in zijn hersenen. Alles was erg onzeker. Ik heb mezelf nog nooit zo hulpeloos en tegelijk zo krachtig gevoeld. Ik kan zo’n periode aan! Ik luister nu naar mijn lichaam, naar mijn geest en ik weet wat goed is voor me.
Nu is alles weer goed en mijn vriend is weer helemaal gezond. We gaan trouwen deze zomer. 😉
Mocht je op het punt staan om hulp te vragen aan Rudolf, hoop ik dat na dit gelezen te hebben, je zijn telefoonnummer intoetst en belt. Ik moest ook een paar maanden wachten voordat er plek was, maar het is het waard.
Succes!
‘Na een hevige paniekaanval besloot ik om in 2010 een psychotherapie te gaan volgen. In individuele sessies hebben Rudolf en ik een inventarisatie gedaan van mijn angsten en zijn in mijn verleden op zoek gegaan naar antwoorden waar deze angsten vandaan zouden kunnen komen. Daarna ben ik overgegaan van individuele sessies na zijn groep. Zijn aanpak zich te ontwikkelen van een toestand van zich onbewust onbekwaam voelen via het bewust waarnemen van de onbekwaamheid en dit te veranderen naar een bewuste bekwaamheid, was altijd de rode draad, waaraan ik me kon vasthouden en ook zien hoe ik me zelf veranderde. Zijn vertrouwen in deze ontwikkeling was hierbij de sleutel. Ik leerde impulsen te voelen, te accepteren en ook te benutten. Ik werd bewust van mijn eigen sterkte en ook mijn grenzen. Rudolf gaf altijd ook zijn eigen grenzen aan, wat voor mij een voorbeeld functie had. Ik heb besloten om met de groep te stoppen, ik voel me heel veel beter en op mijn eigen benen staan. Sterker nog, ik heb ook beslissingen genomen, wat mijn relatie en mijn werk betreft, die ik zonder alles wat ik in de ‘samenwerking’ met Rudolf heb geleerd, nooit gewaagd zou hebben.’
‘Ik heb twee keer een kortdurende therapie gehad. Dat vond ik geweldig opluchtend. Na de gesprekken dacht ik vaak: waar heeft hij het over? Maar dan ging ik op weg naar huis herhalen wat er gezegd was, en dan dacht ik, oh, het is eigenlijk waar. Daar heb ik veel baat bij gehad.
Toen ik de eerste keer kwam zat ik helemaal in een dip. Ik was wanhopig over de situatie met mijn man en mijn schoonouders. Ik vond mezelf niet goed genoeg. Wat er gebeurde vond ik onterecht, maar ik wist niet hoe daarmee om te gaan. Door de therapie voelde ik me gesteund en sterker worden. Toen heb ik met mijn schoonvader gesproken, met mijn man gesproken, en hij is een keer mee geweest naar therapie. De tweede serie gesprekken ging over mijn overleden vader. Ik snap hem nu beter en heb hem kunnen vergeven.
Het is een heel apart gevoel om begrepen te worden.’
I am a procrastinator. I avoid anything that I believe I lack the competence to accomplish. Through addressing the intricacies of this condition I became more aware of its presence and the effects it has on my life. Consequently I am better equipped, thanks to Rudolf, to spot it and stop the vicious cycle. As a result of it my self conficence has visibly increased.
Na een periode van twee jaar rond ik mijn groeps-psychotherapie af. En als ik zo terugkijk op deze periode, dan is het eerste wat bij mij naar boven komt: “Wat is Rudolf goed!” Maar wat maakt hem nou zo goed? Voor mij is dat zijn eigenzinnigheid en zijn authentieke manier van werken. Het blijft niet alleen bij praten, maar vooral ook voelen. Wat doet iets met me, adem ik nog, voel ik weerstand en hoe ziet dat eruit? Door deze combinatie heb ik zoveel van mezelf ontdekt. Ik heb bij Rudolf veiligheid leren voelen en als die er niet was hielp hij mij om ze te vinden. In de loop van de groepstherapie had ik alle ruimte en tijd om mezelf te helen.
De relatie met mijn ex was na tien zeer turbulente jaren tot een eind gekomen. 1/3 van mijn leven had ik met hem gedeeld en ik had heel veel moeite om dat deel een plek te kunnen geven. Ik vond het eigenlijk doodeng om te gaan praten maar ik stelde mezelf de vraag wat ik te verlezen had. Baat het niet, dan schaadt het niet was mijn instelling, waardoor ik besloot om in ieder geval 1x te gaan. Vanaf dat eerste gesprek met Rudolf wist ik dat ik door zijn expertise en mensenkennis veel over mezelf zou leren. En daarom besloot ik door te zetten. Hij hielp me breder te kijken en mijn visie te verruimen. Hij gaf me iedere keer wat kennis mee, over mezelf en anderen. Hierdoor vond ik meer acceptatie, wat voor mij een zeer waardevol element is gebleken voor een gelukkiger leven.
Na 15 jaar relatie ging het bij ons steeds minder. We waren meer maatjes dan partners. Toen één van ons verliefd werd op een ander, hebben we samen gekozen voor therapie bij Rudolf. We hebben samen veel opgebouwd en dat gooi je niet zomaar weg. Eén van ons praat te weinig en de ander juist teveel. Voor ons beiden dus veel te leren over het proces van communicatie. We hebben dik een jaar bij Rudolf in therapie gezeten. In het begin tweewekelijks een sessie, later om de 2 maanden. Vooral in het begin was het heftig. We zaten soms met tranen in onze ogen. We vertelden elkaar dingen die we anders nooit zouden hebben gedeeld. Nadat we beiden beseften dat we onze relatie niet wilden verbreken, heeft ook de rest van de therapie ons veel goed gedaan. Terugkijkend kunnen we niets anders zeggen dan dat Rudolf ons weer “in” onze relatie heeft gebracht. En daar zijn we hem heel dankbaar voor.
We waren vastgelopen in onze langdurige relatie waar we geen van beiden gelukkig onder waren. Het begin van de relatietherapie was erg onwennig en confronterend. Er was veel strijd tussen ons en wantrouwen en gekwetstheid. Ieder probeerde zijn eigen straatje schoon te vegen, probeerde zijn gelijk te halen via Rudolf. Rudolf koos geen partij maar wees ons op onze eigen verantwoordelijkheden, maakte ingesleten patronen zichtbaar, schuwde niet de confrontatie, en was vooral heel verhelderend in zijn analyse. Dankzij de gesprekken met Rudolf werd ons eigen aandeel in de slechte verstandhouding duidelijk, wat tot meer wederzijds begrip en een betere communicatie heeft geleid. Verantwoordelijkheid nemen voor eigen handelen en gevoelens, de afwijkende mening en behoeften van de ander respecteren waren terugkerende thema’s. Wij hebben ontdekt dat juist het meer ‘bij je zelf blijven’ (in tegenstelling tot je verliezen in de ander) tot een beter samenzijn leidt.
In het begin was het heel onwennig. Wat doe ik hier, wat wil ik? Soms had ik geen zin om te gaan, om de beerput open te trekken. Ik wou eigenlijk dat ik zonder therapie zou kunnen. Toen kwamen we op mijn familie te spreken. Door de oefeningen die we deden kreeg ik toegang tot gevoelens die ik nog nooit had toegelaten. Dat was spannend en confronterend, en het hielp echt: er viel een last van mijn schouders. Ik zeg nu niet ‘yes, ik ben er helemaal’, omgang met familie blijft moeilijk, maar ik merk nu wanneer ik me afsluit. Ik durf mezelf meer te voelen. Juist daardoor wordt het thema transseksualiteit, dat nooit weg is geweest, weer meer belangrijk voor me. Als ik niet was verhuisd om een opleiding te doen zou ik met de therapie zijn doorgegaan.’
In mijn gesprekken met Rudolf ontkwam ik er niet aan om dieper achter mijn onrust, mijn angsten en mijn weerstanden te kijken. Geconcentreerd, met oprechte belangstelling en zonder oordelen luisterde hij, vroeg hij door en nam hij geen genoegen met een te makkelijk of vermijdend antwoord. Dat gaf mij de ruimte en het vertrouwen dat ik verder kon gaan met het onderzoeken van mijn onderliggende angsten dan ik dacht. Rudolf heeft me geleerd dat er ook andere manieren van kijken zijn dan ik gewend was en dat gaf veel ruimte. Ik heb mezelf beter leren kennen en beter leren omgaan met gevoelens die ik moeilijk vind om onder ogen te zien. Dat geeft kracht en ruimte en daar ben ik dankbaar voor.
Door het hebben van eindeloos geduld en het voortdurend zoeken naar die zaken die de achterliggende redenen van mijn afweer waren, heeft Rudolf mij geholpen mijn muren van afweer te breken. Door de gesprekken heb ik mezelf emotioneel leren kennen en weet – en vooral voel – ik waar ik afwerend en hard van werd en word. Hij heeft me geholpen bij het verwerken van oud leed. Als ik nu verdriet heb past dat bij het voorval, en voelt het niet meer als een dam die op doorbreken staat. Samen met Rudolf ben ik begonnen te vertrouwen op mijn gevoel in plaats van de ratio alles te laten bepalen.
I’ve never worked with a therapist before where I never experienced judgement. No matter what issues came up, there was a deep understanding and compassion in the way Rudolf handled my issues. My cousin once said to me that feelings of contentment, happiness and understanding can only come from within yourself. And that is exactly what I achieved.
‘Rudolf was professioneel, oprecht geïnteresseerd en zeer behulpzaam. Zonder de therapie had ik niet gestaan waar ik nu sta. Dat normatieve wat ik mezelf had opgelegd – zo van ‘ik mag niet dit en ik mag niet dat’ – heb ik niet meer zo. Ik leef nu meer vanuit mijn eigen behoefte zonder voortdurend binnen in mezelf verantwoording af te leggen aan denkbeeldige derden. Ik voel me minder bekneld. Ik heb geleerd dat spanning en negatieve gevoelens er ook mogen zijn; acceptatie daarvan is beter dan die gevoelens weg te drukken. Ik hoef minder façade op te houden en ben opener naar anderen. Daardoor kan ik beter mijn eigen ruimte innemen. Het meeste heb ik gehaald uit de individuele sessies, maar ook uit de therapiegroep, waar ik een klein half jaar in heb gezeten, ondanks mijn initiële terughoudendheid. De interactie tussen de groepsleden – delen van en reageren op ieders emoties – gaf mij beslist het gevoel dat ik er niet alleen voorstond, wat mij verder heeft gesterkt.’
‘Ik vond het uitdagend in therapie te zijn. Ik heb geleerd ook met gevoel bezig te zijn, in plaats van alleen met ratio. Daartoe bepaalde oefeningen aan te gaan vond ik moeilijk. Ik ben erg veranderd, ben veel meer in contact met mijn gevoel en maak beter contact met anderen. Ik ben zelfverzekerder geworden. Ik doe meer wat ik zelf wil, ik luister beter naar mezelf en durf risico’s te nemen. Ik sta sterker in mijn schoenen, ben meer verankerd in mezelf. Gewoon sterker. Ik voel dingen beter intuïtief aan een luister ernaar. Ik ben veel meer bewust van mijn lichaam en heb een groter bewustzijn hoe ik functioneer. Ik ga meer confrontatie aan en uit mijn gevoelens meer in dingen die ik vroeger vermeed.’
‘Ik vond de therapie verhelderend en confronterend. Dat ik niet meer om de dingen heen kon praten heb ik altijd goed gevonden. Ik bleek dat in het dagelijkse leven regelmatig te doen, maar Rudolf had meteen door wanneer ik over mezelf in plaats van vanuit mezelf aan het praten was. Ik vond Rudolf een deskundige gesprekspartner, die kennelijk veel gelezen heeft.’.
‘Het was zwaar in therapie te zijn. Er was geen ontkomen meer aan. Rudolf sneed direct de juiste thema’s aan. Hij zag dat ik gesloten was als een oester en bleef volharden. Dat was heel goed. Het is fijn en opluchtend als je de ruimte krijgt. De sessie waren een ankerpunt in de week.’
‘Ik hoefde me niet in te houden en dat was waardevol. De sessies vlogen om, meestal had ik het idee “we zijn net begonnen” en dan was het al weer tijd om te stoppen. Dat ik ben opgeschoten merk ik aan reacties uit mijn omgeving, met name van mijn vrouw, en aan hoe ik het zelf beleef. Ik heb meer balans gevonden, ben beter in staat om naar mijn gevoel te luisteren, in plaats van te blokkeren en door te hollen. Dat is grote winst. In groepen voel ik me minder onzeker, doordat ik nu accepteer dat ik soms ongemakkelijk ben, wat ik vervolgens ga onderzoeken. Tijdens de therapie dacht ik wel eens “waar zijn we mee bezig, waar gaan we naartoe, het is een soort free-floating”, en juist daarom vind ik het resultaat bijzonder.’.
‘Rudolf nous a accompagnés dans la réconstruction de notre marriage. Pas à pas nous avons appris de nouveau à nous apprecier et nous avons collés les tessons de notre relation.’
Ein Wort was mir einfällt ist ‘heilsam’. Manchmal nicht einfach, aber trotzdem die richtige Art an die Sachen dranzugehen. Brauchbare Mantra’s, wie hinweis sätze um mit dem leben umzugehen, und da bin ich froh drüber.
Comment c’est d’être en thérapie avec Rudolf ? Le premier mot qui me vient à l’esprit, c’est doux. Il accueil très facilement les choses. J’ai bien aimé sa compassion, qui m’a beaucoup touché. Mais il y a aussi des moments hyper durs, où j’attendais plus de guidance, un conseil, la réponse. Pourtant c’est sa neutralité qui m’a permis de regarder dans moi-même. Ça m’a appris à prendre ma vie en main. En plus, c’était un confort de parler en français, parce que par la force des choses je ne pouvais pas faire une thérapie en hollandais. Voilà en gros.
‘In onze gesprekken wist Rudolf een sfeer te creeren waarin ik me erg veilig kon voelen zonder dat het soft werd. Hij heeft regelmatig gevraagd wat ik voelde op het moment dat ik iets vertelde. Stilstaan bij mijn gevoel was niet mijn sterkste kant, inmiddels is het al bijna een gewoonte geworden. Door zijn ’to the point’ manier van vragen helpt hij problemen helder te krijgen. Obsessieve gedachten, waar ik last van had, zijn herinneringen geworden of verdwenen. Het belangrijkste dat hij me geleerd heeft? Ik vind mezelf nu een aardige man zonder dat ik daar mezelf tekort voor hoef te doen.’
‘Ik vind het een heel gaaf proces waar ik doorheen ga, maar ik vind het verrekte moeilijk.’
‘…..een openbaring in de meest alomvattende zin van het woord., en dat meen ik oprecht.’
‘Ik ben tweemaal bij Rudolf in therapie geweest, in verband met het feit dat ik op vijftienjarige leeftijd seksueel misbruikt ben. De eerste maal was met mijn partner en de tweede maal alleen.
Het heeft me goed gedaan. Ik vond Rudolf geduldig en hij kan goed luisteren. Hij stelt de juiste vragen en draait niet om de zaken heen. Het is niet altijd even prettig en soms ook pijnlijk, maar dat kan niet anders. Het heeft me goed geholpen.
Rudolf heeft me geleerd om met het misbruik om te gaan en het een zodanige plaats in mijn leven te geven dat de pijn er grotendeels van af is. Tegelijkertijd weet ik ook heel goed dat het nooit helemaal over gaat. Ik kan er nu wel goed mee leven.’